Brieven naar een Britse arts op de Bonskazerne
De Generaal de Bonskazerne is een belangrijke historische plek voor de regio Grave en had een belangrijke rol in de Tweede Wereldoorlog. Daaromliet eigenaar BOEi, een archeologisch onderzoek uitvoeren in de gebouwen om te zien of er nog sporen van die geschiedenis te vinden waren. "Ja!" bleek het antwoord, want talrijke vondsten werden door de archeologen geborgen, waaronder een krant uit 1945 en stukjes administratie van de Duitse Kriegsmarine. Eén vondst riep echter vragen op die niet direct konden worden beantwoord: wat was de betekenis van een serie snippers van brieven, die verscheurd, en mogelijk verstopt, waren achtergebleven in de zolder van het Bureelgebouw? Dankzij hulp van een Britse dame uit Evesham, weten we nu iets meer.
"Wat we aantroffen was op eerste gezicht een hoopje papierrommel dat tussen de zolderplanken was weggestopt." vertelt BOEi-archeoloog Jobbe Wijnen. "Je zag het zo over het hoofd en dat was waarschijnlijk waarom het er na 74 jaar nog lag. We zagen dat het om Engelstalige brieven ging, zowel getypt als handgeschreven, maar op dat moment hadden we geen idee of de snippers bij elkaar hoorden, of van één of meerdere personen waren. Bij nadere studie bleek dat er weinig snippers nog aan elkaar te passen waren, maar wel dat dat de auteur waarschijnlijk vaak dezelfde persoon was: een vrouw - nemen we aan - uit het Verenigd Koninkrijk die zichzelf Bicky noemde en schreef naar ene Clement Richardson. Uit het briefhoofd maakten we op dat Clement als arts eind 1944 in Nederland dienst deed bij het British Liberation Army en ingedeeld zat bij het Headquarter of the Netherlands District. Dit hoofdkwartier bezocht ook Grave tijdens de Geallieerde opmars. Weinig van wat Bicky schreef was nog coherent te volgen, maar op één snippers stond duidelijk 'You see, darling, I [haven't] forgotten you yet!'."
Romantisch en voer voor speculatie, maar hoe kom je er als archeoloog vervolgens achter wie Clement en Bicky waren? En zou één van hen nog kunnen leven? "Gelukkig is participatie in de archeologie tegenwoordig een hot item", vertelt Wijnen. "Voor veel contemporaine onderwerpen zijn archeologen niet de beste bron en zeker als je 'overzees' onderzoek wilt doen, waarom dan niet gewoon hulp vragen aan mensen die de beste toegang hebben tot informatie?" Dat is wat Wijnen deed door een oproep per post te sturen naar het retouradres op de brieven, een huis aan de Cheltenham road in het dorpje Evesham. Niet lang daarna kreeg hij antwoord per mail van mevrouw Veronica Open, een dame op leeftijd die nu met haar man in dat huis woont en meer dan enthousiast was om de speurtocht voort te zetten.
"Ze dook meteen de archieven in. Als lid van het lokale historische genootschap wist ze ook precies waar ze moest zoeken. Veronica wist te achterhalen dat Clement J. M. Richardson inderdaad in haar huis had gewoond in de jaren 40. Ze stuurde ons ook een foto toe, zo bijzonder om ineens de plek te zien waar de brieven vermoedelijk geschreven zijn door Bicky. Het is zeer goed mogelijk dat hij als arts een praktijk aan huis had, wat zou verklaren waarom Bicky een typemachine voorhanden had. Veronica wees verder op de uitgang 'son' in de naam Richardson, wat haar de indruk gaf dat Clement mogelijk Deense wortels had. Dit paste bij het andere belangrijke gegeven dat Veronica in de archieven vond, namelijk dat Clement in 1935 trouwde met ene Aagon Nielson – owat zeker een Deense naam is - en getrouwd zou blijven tot hij in 1998 stierf in Gloucestershire, niet ver van Evesham vandaan.
Clement was dus getrouwd met Aagon toen hij in 1944 ingekwartierd zat op de Bonskazerne...maar wie was Bicky dan? "Tja dat blijft op dit moment speculatie want daarover vond Veronica geen informatie." zegt Wijnen. "Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat 'Bicky' de koosnaam was van de Deense Aagon, maar we kunnen het niet uitsluiten. De brieven lijken te gaan over 'koetjes en kalfjes in Evesham' en al met al niet op de gepassioneerde brieven van een geheime minnares aan haar soldatenliefje in Nederland. Maar ook dat scenario is niet uit te sluiten. Het zou wel eigenaardig zijn dat die minnares als retouradres hetzelfde adres gebruikt als waar Clement ook zelf woonde. Was het dan zijn assistente in de praktijk? Ook blijft het opvallend dat de brieven verscheurd achtergelaten zijn. Als je post krijgt van een dierbare, dan bewaar je die toch zeker? Of denk ik dan teveel als archeoloog?" lacht Wijnen, die daarna vertelt wel vaker verscheurde liefdesbrieven in kazernes te hebben gevonden. Wie Bicky was zullen we waarschijnlijk nooit weten, maar naar Clement zou eventueel via de war-archives nog verder onderzoek gedaan kunnen worden. Wijnen: "Als iemand in Grave zich daartoe geroepen voelt, staan we daar zeer voor open!"
